ESG Institute » Raportowanie ESG

Zaloguj

Wyloguj

01 sierpnia 2025

Raportowanie ESG – od czego zacząć?

W świecie biznesu rośnie znaczenie odpowiedzialności społecznej, środowiskowej i ładu korporacyjnego. ESG (Environmental, Social, Governance) przestało być pojęciem zarezerwowanym dla dużych korporacji – dziś coraz więcej firm, także z sektora MŚP, musi lub będzie musiało raportować działania z obszaru zrównoważonego rozwoju. Wynika to z unijnej legislacji, presji rynku, oczekiwań interesariuszy i zmieniających się warunków finansowania. Dlatego przygotowaliśmy praktyczny przewodnik: krok po kroku, od podstaw po publikację raportu.

Czym jest ESG?

ESG to skrót od trzech kluczowych obszarów: środowiska (E), społeczeństwa (S) i ładu korporacyjnego (G). W praktyce oznacza to ocenę firmy nie tylko przez pryzmat wyników finansowych, ale również przez to, jak zarządza wpływem na otoczenie. ESG obejmuje m.in. zużycie energii, emisje gazów cieplarnianych, politykę równości i różnorodności, bezpieczeństwo pracowników, relacje z dostawcami, a także sposób zarządzania firmą, przejrzystość decyzyjną i etykę działania. Co ważne, ESG nie jest tylko zestawem modnych wskaźników. To konkretne narzędzie do zarządzania ryzykiem, budowania przewagi konkurencyjnej oraz zdobywania zaufania klientów i inwestorów. Firmy, które inwestują w rozwój ESG, często lepiej radzą sobie z kryzysami, szybciej przyciągają młodych pracowników i są atrakcyjniejsze dla partnerów biznesowych.

Czy Twoja firma musi raportować ESG?

Obecnie obowiązek raportowania ESG dotyczy przede wszystkim dużych spółek giełdowych, instytucji finansowych oraz jednostek z sektora publicznego. Zgodnie z unijną dyrektywą CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) raportowanie ESG stanie się obowiązkowe także dla spółek giełdowych będących MŚP. Dla pozostałych MŚP raportowanie pozostanie dobrowolne, z możliwością skorzystania z uproszczonych standardów – tzw. VSME (Voluntary Sustainability Reporting Standard for SMEs). Jednocześnie, nawet jeśli firma nie podlega przepisom bezpośrednio, może być objęta „raportowaniem pośrednim” – jeśli jej klienci lub kontrahenci (np. duzi producenci, banki, instytucje) potrzebują danych ESG do własnych raportów. Coraz więcej zamówień publicznych i przetargów zawiera wymogi związane z ESG, a fundusze inwestycyjne i banki analizują profile ESG przy ocenie ryzyka i warunkach finansowania. Dlatego warto wiedzieć, czy – i kiedy – obowiązek raportowania obejmie także Twoją firmę.

Wybór odpowiedniego podejścia do raportowania (VSME/CSRD)

Dostosowanie metody raportowania do skali i specyfiki firmy to jeden z najważniejszych etapów. W przypadku dużych firm obowiązuje pełna struktura zgodna z ESRS – europejskimi standardami sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju. To skomplikowany proces, obejmujący m.in. analizę podwójnej istotności, szeroki zbiór wskaźników i ścisłe procedury dokumentacji. Dla mniejszych firm zaprojektowano standard VSME (Voluntary Sustainability Reporting Standard), który dostępny jest w dwóch wersjach: podstawowej i rozszerzonej. VSME pozwala firmom wdrożyć praktyki ESG w sposób proporcjonalny i zrozumiały, nie rezygnując z jakości i przejrzystości. Wybór pomiędzy CSRD a VSME zależy nie tylko od wielkości, ale także od oczekiwań klientów, poziomu dojrzałości organizacji i celów strategicznych. Warto też zastanowić się, czy raport przygotować siłami wewnętrznymi, czy we współpracy z zewnętrznymi doradcami. Wiele firm decyduje się na model mieszany – np. zewnętrzne wsparcie na etapie analizy istotności i wskaźników, ale samodzielne przygotowanie komunikacji końcowej.

ESG w strukturach organizacyjnych – kto za to odpowiada?

Raport ESG to złożony projekt – wymaga danych z różnych działów, spójnej strategii oraz odpowiedniego zarządzania. Kluczowe pytanie brzmi: kto odpowiada za ESG w firmie? W dużych firmach często powoływany jest zespół ESG lub osoba odpowiedzialna za zrównoważony rozwój. W MŚP tę rolę może pełnić członek zarządu, dyrektor finansowy, HR lub osoba z działu operacyjnego. Niezależnie od wielkości firmy, kluczowa jest dobra koordynacja. ESG przenika przez wiele obszarów działalności: HR, zakupy, produkcję, zarządzanie ryzykiem, komunikację. Coraz popularniejsze staje się także korzystanie z zewnętrznych partnerów – konsultantów, analityków danych ESG czy agencji komunikacyjnych, którzy wspierają firmę w obszarach, gdzie brakuje kompetencji lub zasobów.

Analiza podwójnej istotności – czym jest i dlaczego jest obowiązkowa?

To jeden z najbardziej wymagających, ale też najważniejszych etapów. Podwójna istotność oznacza, że firma musi analizować: wewnętrzną istotność – czyli wpływ czynników ESG na działalność firmy (np. zmiany klimatu jako ryzyko dla produkcji), zewnętrzną istotność – czyli wpływ firmy na środowisko i społeczeństwo (np. emisje gazów cieplarnianych, warunki pracy). Analiza ta ma na celu ustalenie, które tematy ESG są dla firmy naprawdę kluczowe i powinny zostać ujęte w raporcie. Proces obejmuje zbieranie opinii interesariuszy, analizę danych, przegląd ryzyk i możliwości, często przy wsparciu narzędzi matryc istotności i mapowania wpływu. Z dobrze przeprowadzonej analizy podwójnej istotności wynikają nie tylko tematy raportowania, ale też cele strategiczne firmy w zakresie ESG na najbliższe lata.

Jak zbierać dane ESG?

Zbieranie danych ESG może wydawać się wyzwaniem, ale dobrze zaplanowany proces znacznie to ułatwia. Dane dzielimy na: ilościowe – np. liczba dni pracy zdalnej, zużycie energii, liczba incydentów BHP, emisje CO₂, jakościowe – np. kodeksy etyki, polityki antydyskryminacyjne. Źródła danych to m.in. systemy księgowe, kadrowe, raporty operacyjne, ankiety dla pracowników i interesariuszy. Kluczowe jest, aby dane były wiarygodne, spójne i możliwe do udokumentowania. W mniejszych firmach istotna jest współpraca między działami i zaangażowanie osób posiadających wiedzę operacyjną. W większych – automatyzacja, korzystanie z platform raportowych i integracja danych ESG z systemami ERP.

Analiza wyników

Po zebraniu danych przyszedł czas na ich interpretację. Celem nie jest samo opisanie faktów, ale zrozumienie, co mówią one o firmie i jej działaniach. W analizie wyników warto odnieść się do: celów strategicznych firmy, oczekiwań interesariuszy, benchmarków branżowych, trendów ESG. Analiza powinna zawierać nie tylko sukcesy, ale także obszary do poprawy. Dobrą praktyką jest przedstawienie wskaźników w ujęciu historycznym (np. za 3 lata), co pozwala pokazać postęp i efektywność działań. Coraz częściej firmy korzystają z tzw. KPI ESG – kluczowych wskaźników efektywności w zrównoważonym rozwoju.

W jakiej formie udostępnić raport?

Forma raportu powinna być dostosowana do odbiorców. Możliwości jest wiele: tradycyjny raport PDF, interaktywny raport online, osobna strona ESG, wbudowanie raportu w raport roczny lub zintegrowany. Coraz popularniejsze są też interaktywne dashboardy i krótkie podsumowania ESG (one-pagery), które można łatwo dystrybuować interesariuszom. Kluczowe jest, by forma była przejrzysta, dostępna i zgodna z zasadą „stakeholder-friendly” – nie sztuka napisać 100 stron, jeśli nikt nie zrozumie przekazu.

Promocja raportu

Raport ESG warto potraktować jako narzędzie komunikacji i budowania marki. Można go wykorzystać w: materiałach PR, rozmowach z klientami, ofertach handlowych, relacjach z inwestorami. Ale uwaga – promocja ESG musi być rzetelna i wiarygodna. W przeciwnym razie może być posądzona o greenwashing. Dlatego ważne jest, aby komunikować zarówno sukcesy, jak i wyzwania, unikać pustych haseł i bazować na konkretnych danych. Dobrze przygotowany raport ESG może być jednym z najmocniejszych argumentów w budowaniu zaufania do firmy.

Raportowanie ESG to dziś nie tylko wymóg regulacyjny – to także szansa na wzmocnienie pozycji firmy, uporządkowanie procesów wewnętrznych i budowanie relacji opartych na zaufaniu. Choć cały proces może wydawać się skomplikowany, jego realizacja krok po kroku – od zrozumienia czym jest ESG, przez analizę istotności, zbieranie danych, aż po publikację i promocję raportu – pozwala każdej firmie, niezależnie od wielkości, wejść na ścieżkę świadomego i odpowiedzialnego rozwoju. Warto pamiętać, że ESG nie jest jednorazowym projektem, a procesem, który ewoluuje razem z firmą i jej otoczeniem. Dlatego kluczowe jest, by traktować raportowanie nie jako obowiązek, lecz jako okazję do refleksji nad tym, jak firma działa dziś – i jak może działać lepiej jutro. Jeśli chcesz rozpocząć swoją drogę w ESG, nie musisz robić wszystkiego od razu. Zacznij od podstaw, skorzystaj z dostępnych uproszczonych standardów jak VSME, ucz się na przykładach innych firm i nie bój się prosić o wsparcie – czy to wewnątrz organizacji, czy u zewnętrznych ekspertów. Każdy raport – nawet najprostszy – to krok w stronę bardziej zrównoważonego i odpornego biznesu.