Komisja Prawna (JURI) Parlamentu Europejskiego przegłosowała ostateczne sprawozdanie dotyczące Dyrektywy w sprawie należytej staranności w zakresie zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw (CSDD). Głosowanie plenarne Parlamentu Europejskiego planowane jest na 1 czerwca 2023 r.
Cel
Dyrektywa ma na celu wzmocnienie ochrony środowiska i praw człowieka w działalności przedsiębiorstw zarówno w Unii Europejskiej, jak i poza jej granicami.
Zakres podmiotowy dyrektywy
Dyrektywa obejmie zarówno firmy z krajów UE, jak i przedsiębiorstwa spoza Unii. Zgodnie z art. 2, podmioty z krajów członkowskich UE objęte regulacją można podzielić na dwie grupy:
- Firmy, które zatrudniały średnio ponad 500 pracowników w ostatnim roku obrotowym, dla którego sporządzono sprawozdanie finansowe, i których globalne przychody netto przekroczyły 150 milionów euro;
- Firmy zatrudniające średnio ponad 250 pracowników i osiągające globalne przychody netto powyżej 40 milionów euro, z czego co najmniej 50% pochodziło z jednego lub więcej sektorów wskazanych w projekcie, np. produkcji tekstyliów, rolnictwa, leśnictwa, rybołówstwa czy wydobycia surowców.
Dla firm spoza UE kryterium podlegania dyrektywie opiera się na wartości przychodów netto generowanych w UE, niezależnie od liczby pracowników. Dyrektywa obejmie firmy trzecie, które:
- wygenerowały w UE ponad 150 milionów euro przychodu netto w roku obrotowym poprzedzającym ostatni rok obrotowy, lub
- wygenerowały od 40 do 150 milionów euro przychodu netto, z czego co najmniej 20 milionów euro pochodziło z branż wymienionych w projekcie.
Jeśli firma spoza UE spełnia powyższe kryteria, zostanie objęta dyrektywą niezależnie od tego, czy posiada oddział lub spółkę zależną na terenie UE.
Co się zmieni
- Zostanie wprowadzony obowiązek należytej staranności w zakresie poszanowania praw człowieka i ochrony środowiska dla określonych grup przedsiębiorstw.
- Zwiększy się dostęp do ochrony prawnej dla osób, które poniosły negatywne skutki działań firm naruszających prawa człowieka lub środowisko.
- Regulacje obejmą działania własne firmy, działalność jej spółek zależnych, a także tzw. „łańcuch działań” (kompromisowe określenie łączące „łańcuch wartości” i „łańcuch dostaw”).
- Projekt dyrektywy zawiera także zapisy dotyczące odpowiedzialności za naruszenie obowiązku należytej staranności.
Kiedy zacznie obowiązywać
- Po 3 latach od wejścia dyrektywy w życie przepisy będą miały zastosowanie do największych firm z UE zatrudniających powyżej 1 000 pracowników i osiągających przychody netto powyżej 300 mln euro rocznie (dla firm spoza UE – 300 mln euro przychodu netto w UE).
- Po 4 i 5 latach obowiązywania dyrektywy – regulacje zostaną rozszerzone na kolejne grupy przedsiębiorstw.
Małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP)
MŚP nie będą bezpośrednio objęte regulacjami, jednak wejście w życie dyrektywy będzie mieć wpływ również na ten sektor – np. w ramach relacji z większymi firmami objętymi obowiązkiem należytej staranności.
Nadzór państwowy i sankcje
Zgodnie z projektem, państwa członkowskie będą zobowiązane do wdrożenia szeregu środków wspierających realizację dyrektywy, takich jak:
- specjalne strony internetowe, portale lub platformy informacyjne dla firm i ich partnerów w łańcuchu dostaw,
- wsparcie dla firm w realizacji obowiązków wynikających z dyrektywy.
Państwa członkowskie będą również zobowiązane do powołania odpowiednich organów nadzorczych, które będą mogły m.in.:
- wszczynać postępowania wyjaśniające z urzędu,
- przeprowadzać kontrole,
- wyznaczać terminy na usunięcie naruszeń,
- nakazywać firmom zaprzestanie naruszeń i podjęcie działań naprawczych,
- nakładać kary finansowe.
Autor: Agnieszka Orłowska (Managing Director w ESG Institute)