Czym jest ślad węglowy?

Ślad węglowy jest pojęciem enigmatycznym i nie każdy wie, jak do niego podejść. Najprościej mówiąc, jest to suma emisji gazów cieplarnianych wywołanych bezpośrednio lub pośrednio przez daną osobę, organizację, wydarzenie lub produkt. Jest to rodzaj śladu ekologicznego, ponieważ odzwierciedla zachodzące w przyrodzie zmiany klimatyczne w postaci łatwych do zaprezentowania danych liczbowych.

Gazy cieplarniane a wpływ na środowisko

Na ślad węglowy składa się sześć antropogenicznych gazów cieplarnianych, jakimi są: dwutlenek węgla (CO₂), metan (CH₄), podtlenek azotu (N₂O), fluorowęglowodory (HFC), perfluorowęglowodory (PFC) i sześciofluorek siarki (SF₆). Para wodna jest uważana za najpowszechniej występujący gaz cieplarniany, jednak ze względu na krótką żywotność nie została ona uwzględniona w śladzie węglowym.

Jednostka ekwiwalentu CO₂ – uproszczenie dla lepszego zrozumienia

Brzmi to dość skomplikowanie, jednak nie trzeba studiować chemii, żeby zrozumieć pojęcie śladu węglowego, ponieważ emisje z sześciu powyższych gazów sprowadza się do jednej wspólnej jednostki – tCO₂e – tony ekwiwalentu dwutlenku węgla. Różne gazy w niejednakowym stopniu wpływają na środowisko, dlatego powstało zapotrzebowanie na jednostkę ekwiwalentu dwutlenku węgla, dzięki czemu można porównywać różne emisje na wspólnej skali. Najprostszym przykładem pokazującym taką zależność jest emisja jednej tony metanu, która odpowiada 25 tonom CO₂e.

Jak ślad węglowy wiąże się z efektem cieplarnianym?

Efekt cieplarniany to sytuacja, kiedy ciepło zatrzymywane jest w atmosferze Ziemi. Oczywiście jest to naturalny proces, w którym atmosfera pełni funkcję izolatora i pozwala na przepuszczanie odpowiedniej ilości promieniowania słonecznego, a także na oddanie odpowiedniej ilości ciepła z powierzchni Ziemi. Problem pojawia się, gdy w atmosferze jest coraz więcej gazów cieplarnianych – wzmacnia to naturalny efekt i prowadzi do globalnego ocieplenia. Ślad węglowy pozwala szacować, w jakim tempie emitowane gazy negatywnie wpływają na atmosferę, a także stawiać cele i je monitorować w obszarze ochrony środowiska.

Podstawy kalkulacji śladu węglowego

Po przybliżeniu definicji śladu węglowego można teraz przejść do jego kalkulacji. Pomimo że na pierwszy rzut oka wydaje się skomplikowana, będzie to prostsze niż budowa pierwiastka tlenu. Najważniejszym dokumentem, który w sposób wyczerpujący traktuje o śladzie węglowym, jest Greenhouse Gas Protocol, inaczej Protokół GHG. Jest to standard służący do obliczania oraz raportowania emisji gazów cieplarnianych. Stosowany jest przez wiele firm i organizacji na całym świecie, a jego największymi zaletami są przejrzystość i spójność.

Protokół GHG dzieli emisje na trzy zakresy:

• Zakres 1 (Scope 1) - Emisje bezpośrednie wynikające z własnych źródeł firmy, takich jak spalanie paliw w kotłach czy pojazdach firmowych.
• Zakres 2 (Scope 2) - Emisje pośrednie związane z zakupioną energią, np. energią elektryczną wykorzystywaną przez firmę.
• Zakres 3 (Scope 3) - Emisje pośrednie wynikające z działalności firmy, ale zlokalizowane w jej łańcuchu dostaw, np. emisje związane z dostawcami, podróżami służbowymi czy utylizacją odpadów.

Kalkulacja śladu węglowego krok po kroku

Nie wszystkie firmy od razu są zobligowane do liczenia emisji we wszystkich trzech zakresach, dlatego w obszar liczenia śladu węglowego można wejść małymi kroczkami. Pozwoli to na zminimalizowanie nakładów pracy, przy jednoczesnym osiągnięciu optymalnych rezultatów. Ponad 70% wszystkich emisji ma miejsce w zakresie 3, który jednocześnie jest najtrudniejszy do policzenia. Na szczęście, w większości przypadków małych i średnich firm, ten zakres będzie wymagany dopiero w nadchodzących latach.

Pierwsze kroki w monitorowaniu emisji – faktury i energia

Aby policzyć ślad węglowy, na początek potrzebne będą wszelkiego rodzaju faktury za energię, a także za paliwo. Pozwoli to oszacować ilość zużywanej energii, a co za tym idzie – oszacowanie śladu węglowego. Z biegiem czasu można zbierać coraz więcej danych i dowolnie je modelować – efektem końcowym takich analiz mogą być środowiskowe analizy cyklu życia produktów czy usług. Są to już bardziej wysublimowane narzędzia, które warto rozważyć na późniejszych etapach raportowania ESG.
Mam nadzieję, że ten tekst przybliżył ideę liczenia śladu węglowego, a także jego praktyczną kalkulację. W razie wątpliwości bądź pytań prosimy o kontakt.
info@esginstitute.eu
lub
poprzez formularz na stronie: https://esginstitute.eu/PL/contact.html.