Czym jest charakterystyka energetyczna budynku?

Charakterystyka energetyczna budynku to ocena jego efektywności energetycznej. Określa, ile energii jest potrzebne do ogrzewania, wentylacji, przygotowania ciepłej wody użytkowej i chłodzenia. Świadectwo Charakterystyki Energetycznej (CE) to dokument, który zawiera informacje o zużyciu energii i klasie energetycznej budynku. Wyższa klasa oznacza większą efektywność energetyczną. Wartość CE jest ważna przez 10 lat lub do czasu zmian w budynku.

Budynki w UE, kilka faktów:

Zgodnie z informacjami na stronie internetowej Komisji Europejskiej poświęconej energii (dane z wykazu Eurostat 2023), budynki są największym konsumentem energii w Europie, duża część z nich ma słabą charakterystykę energetyczną, a roczny wskaźnik renowacji energetycznej wynosi tylko około 1% (poniżej kilka statystyk):

Ambitne cele energetyczne UE i unijna dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD)

Dążąc do realizacji ambitnych celów energetycznych i klimatycznych Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Zielonego Ładu, pojawiła się nowa inicjatywa ustawodawcza: dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (UE/2024/1275), która ma na celu poprawę efektywności energetycznej budynków i zwiększenie wskaźnika renowacji w UE, szczególnie w przypadku budynków o najgorszej charakterystyce energetycznej w krajach członkowskich, ale z uwzględnieniem specyfiki krajowej. Zmieniona dyrektywa w sprawie efektywności energetycznej (UE/2023/1791) wraz z innymi politykami Pakietu Zielonego Ładu ma pomóc w osiągnięciu pełnej dekarbonizacji zasobów budowlanych do 2050 roku. Dyrektywa zwiększa niezależność energetyczną Europy, zachęca do wycofywania paliw kopalnych i sprawia, że "zeroemisyjność" staje się standardem dla nowych budynków.

Główne cele zmienionej dyrektywy:

• Ustanowienie krajowego planu renowacji budynków:
  Dyrektywa zachęca do zwiększenia wskaźników renowacji (ma na celu ich podwojenie do 2030 r.), szczególnie w przypadku budynków o słabych wynikach w każdym kraju. W przypadku budynków mieszkalnych dyrektywa zakłada zmniejszenie zużycia energii o 16% do 2030 r. i o 20-22% do 2035 r., a w przypadku budynków niemieszkalnych 16% budynków o najgorszych wynikach będzie musiało zostać poddanych renowacji do 2030 r., a 26% budynków o najgorszych wynikach do 2033 r. Państwa członkowskie będą miały możliwość zwolnienia niektórych kategorii budynków mieszkalnych i niemieszkalnych z tych obowiązków, w tym budynków historycznych lub domów wakacyjnych.
• Poprawa jakości powietrza:
  Wspiera środki mające na celu poprawę jakości powietrza w budynkach.
• Cyfryzacja systemu energetycznego:
  Dyrektywa zachęca do przyjęcia technologii cyfrowych do zarządzania energią w budynkach. Inteligentne liczniki, systemy automatyki budynkowej i energooszczędne urządzenia mają odgrywać kluczową rolę.
• Infrastruktura zrównoważonej mobilności:
  Dyrektywa promuje rozwój infrastruktury na rzecz zrównoważonej mobilności, dostosowując ją do szerszych celów środowiskowych. Stacje ładowania pojazdów elektrycznych i obiekty przyjazne dla rowerzystów przyczynią się do realizacji tego celu.
• Ambicje klimatyczne:
  Przyczynią się do osiągnięcia co najmniej 60% redukcji emisji w sektorze budowlanym do 2030 r. w porównaniu do 2015 r. oraz do osiągnięcia zerowej emisji do 2050 r.

W jaki sposób? Dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (UE/2024/1275) proponuje kilka rozwiązań w celu osiągnięcia jej celów:

• 1. Strategie renowacji:
  Państwa członkowskie są zachęcane do opracowania długoterminowych strategii renowacji swoich budynków. Strategie te powinny priorytetowo traktować energooszczędne renowacje, zwłaszcza w przypadku budynków o najgorszych parametrach. Dyrektywa proponuje również stworzenie system Paszportów Renowacji Budynków, tj. takich dokumentów, które określać będą dostosowany do potrzeb plan działania dotyczący gruntownej renowacji danego budynku przeprowadzanej w maksymalnej liczbie etapów, która znacząco poprawi jego charakterystykę energetyczną.
  • Paszporty te będą miały służyc jako przewodniki dla właścicieli budynków podczas etapowych i głębokich renowacji energetycznych.
  • Paszporty będą dobrowolne i wystawiane przez wykwalifikowanych ekspertów.
• 2. Ustalenie wymagań minimalnych dotyczących charakterystyki energetycznej budynków.
  Dyrektywa określa minimalne standardy charakterystyki energetycznej dla nowych i istniejących budynków. Normy te mają na celu zmniejszenie zużycia energii i emisji gazów cieplarnianych. Wymagania minimalne dotyczące charakterystyki energetycznej są sukcesywnie podwyższane od 2009 r. Związane jest to z postępem w technice budowlanej, instalacyjnej i wytwarzania energii, rosnącymi wymaganiami użytkowników oraz polityką ukierunkowaną na racjonalne wykorzystywanie energii.
• 3. Inteligentne technologie i cyfryzacja:
  Dyrektywa promuje wykorzystanie inteligentnych technologii i rozwiązań cyfrowych, które mogą zwiększyć efektywność energetyczną. Obejmuje to inteligentne liczniki, systemy automatyki budynków i narzędzia do zarządzania energią.
• 4. Promocja odnawialnych źródeł energii:
  Dyrektywa zachęca do integracji odnawialnych źródeł energii w budynkach. Można to osiągnąć za pomocą paneli fotowoltaicznych, pomp ciepła i innych zrównoważonych technologii. Państwa członkowskie są zobowiązane do ustanowienia przepisów techniczno-budowlanych, dzięki którym nowe budynki byłyby projektowane w celu optymalizacji wykorzystania energii słonecznej. Wymogi stosowania instalacji słonecznych w zależności od własności budynku oraz powierzchni użytkowej będą wchodzić w życie w różnych terminach, przykładowo począwszy od 31 grudnia 2026 r. (nowe budynki publiczne i niemieszkalne o powierzchni użytkowej powyżej 250 m2). Wykonanie będzie uzależnione od technicznej wykonalności i ekonomicznej opłacalności.
• 5. Zachęty finansowe - wsparcie dla osób dotkniętych ubóstwem energetycznym:
  Należy podjąć działania mające na celu przeciwdziałanie ubóstwu energetycznemu. Zachęty finansowe, dotacje i programy wsparcia mogą pomóc gospodarstwom domowym znajdującym się w trudnej sytuacji poprawić charakterystykę energetyczną ich budynków. Ponieważ dyrektywa inicjuje stopniowe wycofywanie kotłów zasilanych paliwami kopalnymi, dotacje na samodzielne kotły na paliwa kopalne zakończą się od 1 stycznia 2025 r.
• 6. Monitorowanie i raportowanie:
  Niezbędne jest regularne monitorowanie i raportowanie postępów. Państwa członkowskie muszą śledzić poprawę wydajności energetycznej i odpowiednio dostosowywać strategię.

Jakie kroki należy podjąć w celu zapewnienia zgodności z dyrektywą w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD)?

• Audyty energetyczne:
  Przeprowadzenie audytów energetycznych w celu oceny charakterystyki energetycznej budynku. Audyty te pomagają zidentyfikować obszary wymagające poprawy i ustalić priorytety działań energooszczędnych. Uzyskanie świadectwa charakterystyki energetycznej (EPC) są potrzebne przy sprzedaży, wynajmie lub budowie budynku.
• Renowacja i modernizacja:
  
  • Izolacja: Poprawa izolacji w celu zmniejszenia strat lub zysków ciepła
  • Oświetlenie: Przejście na energooszczędne oświetlenie (LED).
  • Systemy HVAC: Modernizacja systemów ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji.
  • Okna i drzwi: Wybór energooszczędnych okien i drzwi oraz ich odpowiedni montaż.
• Monitorowanie i kontrola:
  
  • Inteligentne liczniki: Zainstaluj inteligentne liczniki, aby śledzić zużycie energii.
  • Systemy zarządzania budynkiem (BMS): Wdrożenie BMS w celu lepszej kontroli zużycia energii.
• Odnawialne źródła energii:
  
  • Panele fotowoltaiczne: Rozważ instalację paneli fotowoltaicznych w celu generowania czystej energii.
  • Geotermalne pompy ciepła: Wykorzystanie systemów geotermalnych do ogrzewania i chłodzenia.
• Certyfikacja i zgodność:
  • Uzyskanie świadectwa charakterystyki energetycznej (EPC) w celu wykazania zgodności z dyrektywą
  • Zapewnienie zgodności z krajowymi przepisami i terminami.

Podsumowując, z analizy nowej dyrektywy wynika, że ma ona na celu racjonalizację zużycia energii w budynkach poprzez różnorodne regulacje. Obok regulacji kształtujących standardy energetyczne budynków oraz stymulujących i zobowiązujących do poprawy, znajdują się wymogi dotyczące zapewnienia informacji na temat efektywności energetycznej, a także rozwiązania wspierające proces poprawy efektywności energetycznej. Przyjęcie nowej Dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD) będzie silne oddziaływało na rynek budowlany a budownictwo czeka dużo pracy w celu przystosowania się do nowych regulacji i zdobycia nowoczesnej wiedzy o tym jak projektować i realizować inwestycję zgodnie z współczesnymi standardami.

Jeśli potrzebujesz wsparcia w dążeniu do zgodności z dyrektywą w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD), skontaktuj się z nami.

Źródła:

• The Energy Performance of Buildings Directive (EPBD) — EPB Standards — EPB Center | EPB Standards
• Energy Performance of Buildings Directive (europa.eu)
• https://www.gov.pl/web/rozwoj-technologia/dyrektywa-w-sprawie-charakterystyki-energetycznej-budynkow-epbd