Koniec roku to czas podsumowań, także tych w obszarze zrównoważonego rozwoju, a w 2024 wydarzyło się naprawdę wiele. Sam grudzień przyniósł nam długo wyczekiwane kroki we wdrożeniu Europejskiej Dyrektywy Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), 6 grudnia Sejm zakończył prace nad Ustawą o rachunkowości, ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz niektórych innych ustaw która ma za zadanie implementować nową dyrektywę CSRD do polskiego prawa. Zaktualizowana ustawa została podpisana przez Prezydenta RP 12 grudnia, teraz wejdzie ona w życie po 14 dniach od publikacji w Dzienniku Ustaw, zostawiając przy tym nadzieję, że zacznie obowiązywać jeszcze w 2024 roku. Jest to niezwykle istotne ze względy na to że wiele firm będzie zobowiązane raportować w zakresie ESG (Environmental, Social, Corporate Governance) już od 2025 roku.

Epoka przed CSRD

Analizując zmiany w obszarze zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw, warto uwzględnić przeszłość. Kluczową koncepcja w tym obszarze w poprzednich latach była CSR (Corporate Social Responsibility), promująca wsparcie lokalnych społeczności, uczciwe warunki pracy i minimalizację negatywnego wpływu na środowisko. W odróżnieniu od obecnych regulacji ESG, działania CSR były dobrowolne.

Warto także wspomnieć najważniejsze wydarzenia ostatnich lat takie jak:

• Przyjęcie 17 globalnych celów zrównoważonego rozwoju przez ONZ (2015)
• Podpisanie Porozumienia Paryskiego, które zobowiązało państwa do ograniczenia wzrostu temperatury na Ziemi poniżej 2°C (2015).
• Europejski Zielony Ład (ang. European Green Deal), czyli kompleksowy plan Unii Europejskiej którego głównym celem jest osiągnięcie neutralności klimatycznej w Europie do 2050 roku, a CSRD jest jego nieodłącznym elementem (2019).

Samo raportowanie też nie jest niczym nowym, ponieważ w 2014 roku przyjęta została Dyrektywa w sprawie sprawozdawczości niefinansowej w skrócie NFRD (Non-Financial Reporting Directive), to akt prawny Unii Europejskiej który wprowadził wymogi dotyczące raportowania informacji niefinansowych przez duże przedsiębiorstwa.

Od wielu lat istniały także standardy raportowania, które miały na celu umożliwienie firmom systematyczne ujawnianie swoich działań w kontekście zbieżnym do tego zawartego w CSRD czyli: środowiskowym, społecznym oraz ładu korporacyjnego. Tutaj należy wspomnieć przede wszystkich GRI (Global Reporting Initiative ).Do tej pory standardy GRI (ze względu na swój międzynarodowy charakter) są stosowane przez ponad 10 000 organizacji w ponad 100 krajach, obejmując zarówno duże korporacje, jak i małe oraz średnie przedsiębiorstwa.

Czym jest CSRD?

Wprowadzenie dyrektywy CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) otwiera nową erę w podejściu firm do raportowania kwestii związanych ze zrównoważonym rozwojem. Dyrektywa, będąca rozszerzeniem i uzupełnieniem wcześniejszej dyrektywy NFRD (Non-Financial Reporting Directive), została przyjęta przez Unię Europejską w 2022 roku i stawia przed przedsiębiorstwami obowiązek znacznie bardziej szczegółowego raportowania działań środowiskowych, społecznych i związanych z zarządzaniem (ESG). Głównym celem CSRD jest zwiększenie przejrzystości i porównywalności raportów zrównoważonego rozwoju, aby lepiej odpowiadały oczekiwaniom inwestorów, regulatorów i konsumentów.

Dyrektywa nakłada obowiązek raportowania nie tylko na duże przedsiębiorstwa, które już wcześniej podlegały NFRD, ale również na znacznie szerszą grupę firm, w tym na małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP), które są notowane na giełdzie. W praktyce oznacza to, że ponad 50 tysięcy firm w Europie będzie musiało przestrzegać nowych regulacji, co stanowi radykalne zwiększenie liczby zobowiązanych podmiotów w porównaniu z około 11 tysiącami, które raportowały na podstawie NFRD.

Podstawą raportowania według CSRD są nowe europejskie standardy raportowania zrównoważonego rozwoju (European Sustainability Reporting Standards – ESRS), opracowane przez EFRAG (European Financial Reporting Advisory Group). Standardy te wyznaczają jednolite ramy raportowania, obejmujące między innymi szczegółowe wskaźniki dotyczące emisji gazów cieplarnianych, wpływu działalności firmy na różnorodność biologiczną, efektywność energetyczną czy kwestie społeczne, takie jak prawa człowieka i różnorodność w miejscu pracy. Raporty mają być przygotowywane zgodnie z zasadą podwójnej istotności (double materiality), co oznacza, że przedsiębiorstwa muszą raportować zarówno wpływ zmian środowiskowych i społecznych na swoją działalność, jak i swój wpływ na otoczenie.

JAKA CZEKA NAS PRZYSZŁOŚĆ?

Przede wszystkim wdrożenie CSRD zmienia dotychczasowy charakter raportowania z dobrowolnego lub częściowo regulowanego na obowiązkowy i szczegółowy. Dodatkowo wprowadza obowiązek poddawania raportów niezależnej weryfikacji przez zewnętrzne podmioty, co ma zapewnić ich wiarygodność.

Oznacza to konieczność inwestycji w narzędzia analityczne, zespoły odpowiedzialne za ESG oraz szkolenia dla pracowników. W kontekście globalnym CSRD jest jednym z najbardziej zaawansowanych regulacyjnych kroków w dziedzinie zrównoważonego świata.