Ustawa z 6 grudnia 2024 r. o zmianie ustawy o rachunkowości, ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz niektórych innych ustaw została podpisana przez Prezydenta Andrzeja Dudę i opublikowana w Dzienniku Ustaw (Dz.U. 2024, poz. 1863) odpowiednio 12 i 17 grudnia 2024.

Gdy w Polsce, szczęśliwie, choć z półrocznych opóźnieniem, kończymy proces implementacji dyrektywy CSRD na unijnym horyzoncie pojawia się Omnibus.

Omnibus – czym jest i dlaczego został zaproponowany?

Ogłoszony w listopadzie 2024 r. przez przewodniczącą Komisji Europejskiej Ursulę von der Leyen zamiar stworzenia „zbiorczego” instrumentu legislacyjnego mającego na celu uproszczenia procedur administracyjnych i wymogów dotyczących sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju określonych w dyrektywie w sprawie należytej staranności CS3D, dyrektywie w sprawie sprawozdawczości CSRD i rozporządzeniu w sprawie taksonomii.

Omnibus jest inicjatywą Komisji Europejskiej i m.in. następstwem apeli państw członkowskich i członków branży o zmniejszenie obciążeń administracyjnych związanych z przestrzeganiem ww. aktów prawnych, a także tego, że wiele państw członkowskich nie wdrożyło na czas CSRD do swoich przepisów krajowych.

Instrument Omnibus ma połączyć wiele projektów ustaw w jeden pakiet legislacyjny, który będzie można przyjąć w jednym głosowaniu co znacznie usprawni i uprości procedury administracyjne. Warto jednak zaznaczyć, że proponowany Omnibus dotyczący zrównoważonego rozwoju nie połączy CSRD, CS3D i rozporządzenia w sprawie taksonomii w jedną ustawę (mimo, że niektóre źródła interpretują słowa Przewodniczącej UE jako właśnie połączenie tych aktów w jeden). Wynikowy dokument będzie raczej pojedynczym aktem prawnym, który wprowadza zmiany w każdym z CSRD, CS3D i rozporządzeniu w sprawie taksonomii, przy czym każda z tych ustaw będzie nadal rozumiana i wdrażana indywidualnie.

Omnibus - cele:

• Zmniejszenie biurokracji oraz uproszczenie wymagań

Komisja chce zmniejszyć obciążenia usuwając zbędne i często nakładających się wymogi regulacyjne oraz uprościć wymagania, co ma na celu

• Zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorstw europejskich na rynku globalnym

Propozycja uproszczenia unijnych przepisów dotyczących zrównoważonego rozwoju pojawiła się w kontekście ponownego skupienia się przez Komisję Europejską na konkurencyjności unijnych przedsiębiorstw w porównaniu z ich globalnymi odpowiednikami (tu warto odnieść się do raportu Mario Draghiego1).

Harmonogram wdrażania, zakres i konsekwencje:

Komisja Europejska powinna opublikować proponowany pakiet w lutym 2025 roku, a dalsze rozwinięcia mogą nastąpić w ciągu roku. Na obecną chwilę zakres i konsekwencje pozostają niejasne. Niektórzy przedstawiciele branży sugerują, że pakiet uproszczeń będzie stanowił poważną reformę unijnego systemu zrównoważonego finansowania, biorąc pod uwagę nacisk na zwiększenie konkurencyjności. A możliwe zmiany mogą obejmować:

• Zmiany progów wielkości kwalifikujących się przedsiębiorstw.
• Zmniejszenie liczby punktów danych w Europejskich Standardach Raportowania Zrównoważonego Rozwoju (które stanowią podstawę CSRD).
• Zasadniczą rewizję przepisów, które zostały uznane za niewykonalne przez członków branży.

Równie silne są poglądy, że podstawowe obowiązki wynikające z istniejących regulacji pozostaną niezmienione.

Obawy interesariuszy:

Niektórzy interesariusze obawiają się, że proces legislacyjny może pozwolić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie na ponowne otwarcie dyskusji na temat bardziej fundamentalnych zmian, takich jak zawartość raportów, harmonogram stosowania i zakres firm objętych raportowaniem. Dodatkowo specjaliści od ESG ostrzegają, że przedwczesne zmniejszenie wymogów raportowania może zakłócić trwające przygotowania i zagrozić integralności danych. Apelują też o niewprowadzanie zamętu prawnego i skoncentrowanie się na prostym wdrażaniu unijnych standardów raportowania zrównoważonego rozwoju.2 Pojawiła się silna reakcja na zapowiedź Omnibusa ze strony tych, którzy dążą do utrzymania zakresu i siły unijnych zobowiązań w zakresie zrównoważonego rozwoju. Na przykład w połowie grudnia sojusz ponad 90 organizacji pozarządowych, firm i stowarzyszeń opublikował oświadczenie, w którym wyraził głębokie zaniepokojenie, że Omnibus może ułatwić osłabienie tego prawodawstwa.

Chociaż ogłoszenie Omnibusa spowodowało wzrost niepewności dla przedsiębiorstw, zaleca się kontynuowanie przygotowań do CSRD, CS3D i rozporządzenia w sprawie taksonomii.

Zespół ESG Instytut uważnie monitoruje rozwój sytuacji i tego co przyniesie za sobą Omnibus.