Wraz z przyjęciem dyrektywy w sprawie należytej staranności w zakresie zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw (CSDDD lub CS3D), Unia Europejska podjęła kolejny ważny krok w kierunku promowania zrównoważonego i odpowiedzialnego zachowania przedsiębiorstw. Po intensywnych negocjacjach w dniu 24 kwietnia 2024 r. Parlament Europejski zagłosował za przyjęciem CSDDD, przy 374 głosach za i 235 przeciw.

Czym jest CSDDD?

Dyrektywa CSDD jest kluczowym aktem prawnym mającym na celu przeciwdziałanie negatywnym skutkom prowadzenia działalności biznesowej w zakresie środowiska i praw człowieka. Dyrektywa nakłada na część przedsiębiorstw obowiązek należytej staranności w odniesieniu do poszanowania praw człowieka i kwestii środowiskowych i odnosi się zarówno do działalności własnej przedsiębiorstw, działalności jednostek zależnych oraz tzw. łańcucha działalności („chain of activitites – pojęcie będące kompromisem pomiędzy łańcuchem wartości a „łańcuchem dostaw”) w celu zidentyfikowania takich kwestii, jak praca przymusowa i szkody dla środowiska, zarówno w Europie, jak i poza nią.

Kto jest objęty zakresem dyrektywy CSDD?

Dyrektywa ma zastosowanie do określonej grupy przedsiębiorstw:

• Przedsiębiorstw z siedzibą w UE zatrudniających ponad 1000 pracowników i posiadających światowy obrót netto przekraczający 450 milionów euro podlegają bezpośrednio dyrektywie CSDD.
• Firm spoza UE, które generują co najmniej 450 mln EUR obrotu netto w UE, podlegają CSDDD. Brak tutaj kryterium zatrudnienia.

Pierwotnie CSDD miał mieć zastosowanie do spółek z UE zatrudniających 500 pracowników i posiadających światowy przychód netto ze sprzedaży przekraczający 150 mln EUR. Jednak ostatnie kompromisy skorygowały te liczby. Chociaż małe i średnie przedsiębiorstwa nie są bezpośrednio objęte zakresem dyrektywy CSDD, to ma ona na nie wpływ pośredni. Jako dostawcy dla większych, objętych dyrektywą przedsiębiorstw, będą one musiały spełniać określone standardy.

Jakie kroki musi podjąć organizacja objęta CSDDD, aby zachować zgodność?

Zgodnie z założeniami dyrektywy przedsiębiorstwa będą miały obowiązek:

• Włączenia należytej staranności łańcucha dostaw do polityki firmy, systemów zarządzania i kontroli wewnętrznych.
• Identyfikacji, oceny i priorytetyzacji wszelkich rzeczywistych lub potencjalnych szkód wyrządzonych środowisku i prawom człowieka przez własne operacje i w łańcuchu działalności. Obejmuje to cały łańcuch wartości, od wydobycia surowców po dystrybucję i przechowywanie produktów. o przestrzegać, firmy muszą rozumieć zarówno łańcuchy dostaw wyższego, jak i niższego szczebla (art. 6 i 6a)
• Wdrożenia środków mających na celu zapobieganie, łagodzenie i naprawę tych skutków.
• Wdrożyć procedury składania skarg, do której dostęp mają wszyscy uczestnicy łańcucha dostaw.
• If you’re an in-scope third-country company, designate an authorized representative located within the EU.
• Publicznie informować o sukcesach organizacji w wypełnianiu obowiązków w zakresie należytej staranności w łańcuchu dostaw. Obejmuje to uwzględnienie odpowiednich danych w raporcie rocznym.

Przedsiębiorstwa muszą wprowadzić plan łagodzenia zmian klimatycznych. Oznacza to:

• nakreślenie planu transformacji, który zamierza umożliwić osiągnięcie celów redukcji emisji określonych w porozumieniu klimatycznym z Paryża (osiągnięcie 1,5°C).

Przedsiębiorstwa muszą zwiększyć zaangażowanie interesariuszy. Przekłada się to na:

• angażowanie odpowiednich interesariuszy, takich jak pracownicy, dostawcy i społeczności lokalne, organizacje pozarządowe, sygnaliści i pracownicy w łańcuchu wartości, aby skuteczniej identyfikować ryzyko i potencjalne skutki. Biorąc pod uwagę, że dyrektywa kładzie nacisk na istotność znaczącego zaangażowania, kluczowe dla spółek będzie zapewnienie, że ich komunikacja z różnymi grupami jest właściwa: interaktywna, dostosowana i otwarta na informacje zwrotne.

Egzekwowanie przepisów i kary:

• Dyrektywa CSDD będzie egzekwowana przez organy krajowe państw członkowskich UE, co oznacza, że państwa członkowskie będą decydować o grzywnach i innych sankcjach za naruszenia prawa krajowego wdrażającego dyrektywę.
• Grzywny mogą wynieść do 5% rocznych globalnych obrotów.

Kluczowe kamienie milowe i terminy:

Głosy krytyki:

Chociaż CSDDD ma na celu promowanie zrównoważonego rozwoju, wzbudziła szereg dyskusji i falę krytyki. Aby osiągnąć porozumienie, ostateczna wersja CSDDD została znacznie złagodzona w stosunku do pierwotnej propozycji.

• Ograniczenia zakresu: Niektórzy twierdzą, że progi dyrektywy są zbyt wysokie, wykluczając wiele mniejszych spółek. Krytycy uważają, że szerszy zakres byłby bardziej skuteczny w osiąganiu celów zrównoważonego rozwoju. Jednym z najbardziej krytycznych aspektów dla niektórych państw członkowskich było podniesienie progu, aby zapewnić, że mniejsze i średnie firmy nie będą bezpośrednio objęte zakresem dyrektywy. Według szacunków, nowe progi będą oznaczać, że około 5500 firm będzie objętych zakresem dyrektywy, co stanowiłoby prawie 70% mniej niż w przypadku kompromisu politycznego osiągniętego w grudniu.
• Sektory wysokiego ryzyka: Pierwotna propozycja skupiała się na sektorach wysokiego ryzyka (np. górnictwo, przemysł odzieżowy, elektronika). Podejście to zostało jednak usunięte w ramach kompromisu. Krytycy obawiają się, że wykluczenie sektorów wysokiego ryzyka osłabia wpływ dyrektywy.
• Brak mechanizmów egzekwowania: Krytycy wskazują, że bez solidnych mechanizmów egzekwowania prawa, firmy mogą nie dopełnić obowiązku należytej staranności.

Pomimo krytyki, CSDDD przyniesie szereg pozytywnych zmian:

• Zwiększy odpowiedzialność przedsiębiorstw; te będą bardziej odpowiedzialne za swój wpływ na środowisko i społeczeństwo, co doprowadzi do lepszych praktyk i ograniczenia ryzyka.
• Wpłynie na przejrzystość łańcucha dostaw: Dyrektywa wymusi większą przejrzystość w całym łańcuchu dostaw, promując odpowiedzialne pozyskiwanie surowców i produkcję.
• Zajmując się kwestiami ochrony środowiska i praw człowieka, firmy przyczyniają się do bardziej zrównoważonego i sprawiedliwego świata.

Biorąc pod uwagę złożoność nowych obowiązków i szeroko zakrojone wyzwania stawiane przez CSDDD, termin wdrożenia do 2027 r. jest ambitny. Podczas gdy niektóre firmy mogą być w stanie odpowiedzieć na nowe wymagania, większość będzie musiała poświęcić czas i zasoby na wdrożenie i zastosowanie się do CSDDD.

Potrzebujesz pomocy?

Skontaktuj się z nami. Możemy Cię wesprzeć w osiągnięciu zgodności z CSDDD, łącząc Cię z siecią naszych partnerów, którzy zapewniają różnorodną wiedzę, rozwiązania i narzędzia dostosowane do Twoich potrzeb biznesowych.