ESG Institute » Artykuł Cyfrowe paszporty-2

W dzisiejszym świecie, gdzie świadomość ekologiczna i społeczna konsumentów stale rośnie, a regulacje prawne stają się coraz bardziej restrykcyjne, tradycyjne podejście do sprzedaży produktów przestaje być wystarczające. Klienci oczekują transparentności i szczegółowych informacji na temat produktów, które kupują. Odpowiedzią na te wyzwania są cyfrowe paszporty produktów – innowacyjne narzędzie, które staje się koniecznością dla każdego przedsiębiorstwa dążącego do utrzymania konkurencyjności i odpowiedzialności.

Czym jest cyfrowy paszport produktu?

Cyfrowy paszport produktu to elektroniczny dokument przypisany do każdego pojedynczego artykułu, który jest produkowany, sprzedawany lub zarządzany w łańcuchu dostaw. Zawiera on kompletne "DNA" produktu – wszystkie kluczowe informacje, od momentu pozyskania surowców, przez procesy produkcyjne, aż po jego "cyfrowe życie" po sprzedaży, obejmujące użytkowanie, naprawy, a nawet utylizację.

Informacje zawarte w cyfrowym paszporcie produktu obejmują:

Informacje identyfikujące produkt: Unikalny Identyfikator Produktu (UPI) (np. kod QR, kod kreskowy, RFID), nazwa produktu i model, numer seryjny.
Informacje o producencie: Pełna nazwa firmy, adres i dane kontaktowe, miejsce produkcji (kraj i zakład).
Skład i materiały: Szczegółowy wykaz materiałów użytych do produkcji, ich pochodzenie, informacje o substancjach niebezpiecznych, procentowa zawartość materiałów z recyklingu.
Aspekty środowiskowe i zrównoważony rozwój: Ślad węglowy produktu (emisje gazów cieplarnianych w całym cyklu życia), wskaźniki trwałości i naprawialności, dostępność części zamiennych, instrukcje dotyczące naprawy, możliwości recyklingu i utylizacji, dane dotyczące zużycia energii/wody.
Informacje o łańcuchu dostaw: Kluczowi dostawcy, kraje pochodzenia komponentów, certyfikaty i audyty (środowiskowe, społeczne, jakościowe).
Instrukcje i dane techniczne: Instrukcja użytkowania, kluczowe parametry techniczne, zalecenia dotyczące konserwacji. Informacje o recyklingu i utylizacji: Wytyczne dotyczące demontażu, lista części nadających się do recyklingu, informacje o punktach zbiórki zużytych produktów.
Informacje prawne i regulacyjne: Zgodność produktu z normami i przepisami, data produkcji i data ważności.

Dlaczego cyfrowe paszporty produktów są kluczowe dla Twojego biznesu?

Wdrożenie cyfrowych paszportów produktów to nie tylko odpowiedź na rosnące oczekiwania rynku, ale także strategiczna przewaga konkurencyjna.

Zwiększone zaufanie i lojalność klientów: Konsumenci są coraz bardziej świadomi i wymagający. Chcą wiedzieć, skąd pochodzi produkt, z czego jest wykonany, czy jego produkcja była etyczna i zrównoważona, oraz jak go prawidłowo zutylizować. Cyfrowe paszporty produktów dostarczają tych informacji na wyciągnięcie ręki, co przekłada się na większe zaufanie do marki i realną lojalność.

Transparentność i zrównoważony rozwój: Umożliwiają działanie w sposób znacznie bardziej transparentny i zrównoważony, co buduje wizerunek firmy jako odpowiedzialnej i nowoczesnej.

Zgodność z przepisami: Unia Europejska intensywnie pracuje nad wprowadzeniem szeroko zakrojonych regulacji, które będą wymagały stosowania cyfrowych paszportów produktów w wielu branżach. Proponowane Rozporządzenie w sprawie Ekoprojektowania dla Zrównoważonych Produktów (ESPR) wprowadza wymóg posiadania cyfrowego paszportu produktu dla określonych grup produktów. Firmy, które zawczasu wdrożą te rozwiązania, zyskają ogromną przewagę konkurencyjną. Brak zgodności z tymi przepisami może skutkować wysokimi karami finansowymi.

Promocja gospodarki obiegu zamkniętego: Cyfrowe paszporty mają ułatwić recykling, ponowne użycie i naprawę produktów, minimalizując ilość odpadów i zużycie surowców. Zastosowanie metodologii Life Cycle Assessment (LCA) i Life Cycle Management (LCM) pozwala na kompleksową ocenę wpływu produktu na środowisko i holistyczne zarządzanie jego cyklem życia.

Optymalizacja procesów wewnętrznych: Ułatwiają zarządzanie zwrotami, serwisowanie i recykling, co przekłada się na realne oszczędności.

Narzędzie marketingowe: Dają możliwość opowiedzenia całej historii produktu w sposób, który do tej pory był niemożliwy, kreując głębszą więź z konsumentem i wyróżniając się na tle konkurencji.

Jak działają cyfrowe paszporty produktów?

Cyfrowy paszport produktu to dynamiczny system, który pozwala na precyzyjne śledzenie produktu przez cały jego cykl życia.

Dane są gromadzone i zapisywane w formie cyfrowej, a dostęp do nich uzyskuje się najczęściej za pomocą prostych kodów QR umieszczonych bezpośrednio na produkcie lub jego opakowaniu. Mogą to być również inne unikalne identyfikatory, takie jak chipy RFID czy kody kreskowe. W celu zapewnienia wiarygodności i niezmienności danych, coraz częściej wykorzystuje się technologie takie jak blockchain, która gwarantuje bezpieczeństwo i niemożliwość sfałszowania wprowadzonych danych.

Przykład w branży odzieżowej: Klient skanując kod QR na ubraniu, natychmiast uzyskuje dostęp do pełnego cyfrowego paszportu. Może dowiedzieć się, skąd pochodzi bawełna, w jakich warunkach etycznych i społecznych zostało uszyte ubranie, zobaczyć certyfikaty potwierdzające zrównoważone metody produkcji, a także znaleźć instrukcje dotyczące pielęgnacji i prawidłowej utylizacji. Przykładem jest firma H&M, która testuje rozwiązania śledzenia produktów za pomocą NFC i QR kodów.

Proces wdrażania cyfrowych paszportów produktów w firmie

Wdrożenie cyfrowych paszportów produktów to proces wymagający strategicznego podejścia:

Analiza potrzeb i celów firmy: Należy precyzyjnie określić, jakie informacje firma chce przekazywać klientom i jakie cele chce osiągnąć (np. zwiększenie transparentności, budowanie zaufania konsumentów, optymalizacja procesów wewnętrznych, zgodność z regulacjami).
Wybór odpowiedniej technologii i integracja z istniejącymi systemami: Rynek oferuje różnorodne rozwiązania, od prostych systemów opartych na kodach QR po zaawansowane platformy wykorzystujące blockchain. Wybrana technologia powinna być skalowalna i łatwo integrowalna z istniejącymi systemami informatycznymi, takimi jak systemy zarządzania łańcuchem dostaw (SCM), systemy ERP czy systemy zarządzania produkcją (MES). Integracja jest kluczowa, aby uniknąć silosów informacyjnych i zapewnić płynny przepływ danych.
Pozyskiwanie danych: Dane o produkcie są często rozsiane po różnych systemach w firmie. Wyzwaniem jest zebranie ich w jednym, spójnym, cyfrowym paszporcie.
Szkolenie pracowników: Zaangażowanie, wiedza i zrozumienie celów projektu przez pracowników są niezbędne do sukcesu wdrożenia. Należy zorganizować warsztaty i przygotować przystępne materiały szkoleniowe.

Wdrożenie cyfrowych paszportów produktów wiąże się z początkowymi kosztami i koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa danych. Jednak korzyści, takie jak zwiększona transparentność, zgodność z przepisami, budowanie zaufania klientów i przewaga konkurencyjna, są nieporównywalnie większe.

Cyfrowe paszporty produktów to nie tylko chwilowy trend, ale przyszłość, która już się dzieje. Firmy, które wdrożą te rozwiązania, staną się bardziej zrównoważone, odpowiedzialne środowiskowo i konkurencyjne, odpowiadając na rosnące oczekiwania świadomych konsumentów. Brak działania w tym obszarze może prowadzić do poważnych konsekwencji, w tym kar finansowych, utraty zaufania klientów i spadku konkurencyjności. To jest moment, kiedy należy działać a my razem z naszym partnerem firmą Circulens z chęcią Ci w tym pomożemy.

Autor: Agnieszka Orłowska (Dyrektor Zarządzająca w ESG Institute)

Dołącz do naszej listy mailingowej i otrzymuj najświeższe wiadomości ESG